Czas dobrych projektów

O wzornictwie, uzdolnionych projektantach, nietuzinkowych projektach i ważnych nagrodach rozmawiam z Moniką Wietrzyńską, która od lat aktywnie działa na arenie designu w Polsce.

W Polsce sporo mówi się o designie. Temat ten jednak wciąż wymaga pogłębiania i jeszcze wnikliwszej interpretacji. Zbyt łatwo o uproszczenia i szybkie wnioski, które oddalają nas od istoty rzeczy.

Monika Wietrzyńska - Socjolog, w latach 2011-2015 dyrektor wydarzenia arena DESIGN (organizator: Międzynarodowe Targi Poznańskie), którego ideą jest łączenie środowiska projektantów ze światem biznesu. Prelegent podczas konferencji dotyczącej polskiej branży meblarskiej na targach Maison&Objet w Paryżu w 2013 roku, panelistka podczas VIII edycji międzynarodowej konferencji „Innowacyjność i kreatywność w gospodarce. Wzornictwo w strategii firmy”, organizowanej przez Urząd Patentowy RP. Opiekun merytoryczny wystawy „Sukces dobrze zaprojektowany", zorganizowanej z okazji II Powszechnej Wystawy Krajowej „Konkurencyjna Polska 1989-2014”, nad którą honorowy patronat objął Prezydent RP Bronisław Komorowski. Koordynator i opiekun merytoryczny konkursu i wystawy ECO DESIGN, przygotowanej na zlecenie Ministerstwa Środowiska; od kwietnia 2015 roku specjalista ds. marketingu w School of Form.

Angelika Drygas: Dlaczego ważne jest biznesowe podejście do projektowania?

Monika Wietrzyńska: Proces projektowy powinien być nieodłączną częścią każdej biznesowej strategii. Design to nie dziedzina sztuki, wykładana na akademiach sztuk pięknych, a klucz do wymiernego ekonomicznego sukcesu firmy. Produkt to niejako finalny efekt procesu projektowego, który poprzedza wnikliwa analiza potrzeb klientów i trendów na rynku, wybór materiału i technologii produkcji, analiza wpływu produktu na jego użytkowników – jego funkcjonalności, możliwości adaptacji, zmiany funkcji, wpływu na środowisko. Zaprojektowana powinna być również oferta cenowa i strategia marketingowa.

A.D.: Jak rozwijać działy projektowe w firmach?

M.W.: Jednym z bardzo dobrych adresów dla tych przedsiębiorców, którzy chcą rozpocząć współpracę z projektantem jest wydarzenie arena DESIGN, organizowane co roku, w lutym przez Międzynarodowe Targi Poznańskie. Po pierwsze swoje portfolio prezentują tam studenci niemal wszystkich uczelni o profilu projektowym w Polsce. Dziś uczelnie kształcące przyszłych projektantów mają w programach nauczania przedmioty stricte biznesowe i marketingowe, przygotowujące designerów do funkcjonowania na rynku. Przykładowo, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu już od czternastu lat łączy studentów wzornictwa i producentów dzięki programowi edukacyjno-projektowemu PE-P. W czasie jego trwania obie te grupy ze sobą współpracują i w wyniku tej współpracy powstają produkty, które niejednokrotnie mają szansę na wdrożenie do produkcji. Do tej pory przy PE-P współpracowały takie marki, jak NOTI, Schattdecor, Moelke Kuchnie, Forbo Flooring czy Marmorin. Z biznesem współpracuje również School of Form, której studenci realizowali do tej pory projekty z markami Skoda, Amica czy LPP.
Podczas areny DESIGN można także nawiązać współpracę z doświadczonymi studiami projektowymi, prezentującymi się w strefie KREATYWNI. Ponadto arena DESIGN to źródło wiedzy i inspiracji dzięki odbywającym się w jej ramach konferencjom, prezentacjom i warsztatom. Przedsiębiorcom poszukującym możliwości współpracy z projektantami pomocą służy również Instytut Wzornictwa Przemysłowego, organizujący m.in. program Wzornictwo-Biznes-Zysk, w ramach którego producenci mogą wziąć udział w szeregu szkoleń przygotowujących ich do współpracy z designerami. Profesjonalne usługi doradcze zapewnia również Concordia Design – instytucja kompleksowo przygotowująca firmy do wdrażania procesów projektowych.

Piekarnik Franke myMenu CS my912 M XS DCT 60+, Producent: Franke Polska, Raszyn. Projektant estetyczny – Carlo Colombo; koncepcja myMenu opatentowana przez Laurę Nicolini. Niebanalny wygląd piekarnika łączy się z jego funkcjonalnością. Szereg dodatkowych opcji czyni z tego modelu urządzenie wielozadaniowe. Piekarniki mogą być sterowane za pomocą smartfona lub tabletu. Aplikacja myMenu pokazuje na przykład jak przygotować danie.

A.D.: Co to jest ten design?

M.W.: Definicji designu jest wiele. Ja na pewno bardzo nie lubię niestety wciąż powszechnego rozumienia designu jako synonimu czegoś drogiego, ekskluzywnego i pięknego. Oczywiście funkcja estetyczna jest bardzo ważna, ale jeśli przedmiot jest tylko ładny, a nie towarzyszy mu funkcjonalność, bezpieczeństwo użytkowania, właściwy dobór materiałów, pozytywny wpływ na otoczenie, to ten produkt na pewno nie został dobrze zaprojektowany. Reasumując, design to proces projektowania uwzględniający szereg zmiennych, odpowiadający na wiele pytań i problemów. Łatwo jest to zrozumieć, jeśli weźmie się pod uwagę fakt, iż wszystko, co nas otacza, zostało wcześniej przez kogoś zaprojektowane – każdy przedmiot – fotel, autobus, sprzęt medyczny, nożyce ogrodowe, odzież, kosz na śmieci, opakowania, ale także usługi.

A.D.: Wzornictwo inwestycją na lata: jakie są możliwości dofinansowań i współpracy w latach 2015-2020?

M.W.: Kolejna pula środków z Unii Europejskiej na lata 2015-2020 daje duże szanse polskim producentom na implementację procesu wzorniczego, począwszy od audytu, przez zdefiniowanie problemu wzorniczego, opracowanie strategii, po stworzenie prototypu produktu i jego wdrożenie. Będzie to możliwe dzięki Programowi Inteligentny Rozwój i 16 programom regionalnym, których osie priorytetowe będą koncentrować się wokół wsparcia działów B+R w przedsiębiorstwach, wsparcia instytucji otoczenia i potencjału przedsiębiorstw do prowadzenia działalności B+R+I, wsparcia innowacji w przedsiębiorstwach. O dofinansowanie starać się będą mogli również projektanci, chcący otworzyć własne studia projektowe. Dla wschodnich województw przewidziano dodatkowe fundusze w ramach programu „Przedsiębiorcza Polska Wschodnia”. Ponieważ pozyskanie dofinansowania wiąże się ze spełnieniem szeregu wymogów formalnych, na terenie kraju funkcjonować będzie 77 Punktów Informacji o Funduszach Europejskich. Wsparciem dla przedsiębiorców w tym zakresie służyć będzie także Instytut Wzornictwa Przemysłowego i PARP.

NU / Producent: Profim, Turek. Projektant: Paul Brooks, Nu to niezwykle wygodne fotele o nowoczesnym wzornictwie. Dopasują się do każdej przestrzeni, są komfortowe i co najistotniejsze – kompaktowe, a więc idealne tam, gdzie nie ma zbyt wiele miejsca. Model nagrodzony za ciekawe rozwiązanie zapewnienia prywatności.

A.D.: Jakie marki producenckie wyróżniają się świetnym designem?

M.W.: Przed polskimi producentami na pewno jest jeszcze sporo pracy związanej z wdrażaniem procesu projektowego w ich firmach. Musimy jednak pamiętać, że dopiero od 25 lat nasza gospodarka rozwija się na rynkowych zasadach. W związku z tym wiele procesów przechodzimy w przyspieszonym tempie i szybko się uczymy. Na rynku polskim już istnieją marki, które stosunkowo szybko postawiły na dobre wzornictwo i regularną współpracę z projektantem. W branży meblarskiej na uwagę zasługują na pewno produkty marek Vox, Noti, Balma, Marbet czy Profim. Doskonałe wzornictwo prezentuje również branża sprzętu i odzieży sportowo-outdoorowej, w tym marki takie jak 4F, Yeti, Pajak czy North Face. Na uwagę zasługują ponadto producenci nowoczesnych, świetnie zaprojektowanych technologii, np. Estimote, Fibaro czy Dice +. Jestem pewna, że w każdej branży mamy już marki, które wzorniczo nie odbiegają od czołówki światowej.

A.D.: Nietuzinkowe produkty polskie, za którymi „stoi” projektant i dobre wzornictwo to...

M.W.: Polskie firmy i polscy projektanci coraz chętniej uczestniczą w konkursach nagradzających doskonałe wzornictwo. Dla konsumentów natomiast nagroda dla produktu może być wskazówką podczas dokonywania wyborów zakupowych. Absolutną ikoną jeśli chodzi o konkursy na świecie jest Red Dot, ale również Polsce istnieje kilka ważnych konkursów, w których eksperckie jury dokonuje oceny i wyboru najbardziej innowacyjnych i interesujących wzorniczo produktów. Do takich konkursów należą: Dobry Wzór (IWP), Śląska Rzecz (Zamek Cieszyn), Must Have (Łódź Design Festival) i wreszcie prestiżowy TOP DESIGN award (arena DESIGN). Wśród laureatów tego ostatniego znalazło się aż 10 niezwykłych produktów: piekarnik Franke myMenu CS my912 M XS DCT 60+ (Franke Polska), łazienkowa seria Koncept 10° (Ravak Polska), fotel biurowy lightUP (Profim), meble do przestrzeni publicznej NU (Profim), Motion Sensor – czujnik ruchu (Fibar Group), autobus Solaris Urbino (Solaris Bus & Coach), drukarka 3D Zortrax M200® (Zortrax), dekor meblowy Orzech Columbia (Schattdecor), drzwi PRIZMA (PORTA KMI Poland), nożyczki The Black / The Grey (Renomed).

A.D.: Jaka jest społeczna funkcja designu?

M.W.: Jeśli przyjąć, że zadaniem projektanta i jego projektu jest odpowiedź na pytania i problemy, to w istocie design pełni ważną społeczną funkcję. Wśród nich są m.in. kwestie integracji społecznej, przeciwdziałania wykluczeniu ze względu na wiek czy niepełnosprawność wskutek projektowania przedmiotów i usług przyjaznych różnym grupom użytkowników. Dobry design to również świadomość wpływu na środowisko poprzez przemyślany wybór materiału czy technologii produkcji, nadanie przedmiotowi wielu funkcji czy uniwersalnej formy, dzięki czemu jego użytkowanie będzie możliwe przez dłuższy czas.
Design jest sam w sobie procesem społecznym, angażującym wiele osób, począwszy od projektanta po właściciela firmy, ale także potencjalnego użytkownika, technologów, dział marketingu i sprzedaży etc.