/hamag/assets/kawa-2-slajder-jpg-12544.jpeg

Rodzaje kawy ziarnistej – który gatunek wybrać?

Czy podczas picia kawy, zastanawialiście się, jaką drogę przebyła od plantacji gdzieś w środku Afryki do naszej kuchennej szafki?

Data publikacji: 21.08.2019

Przy okazji picia kawy, dla podtrzymania jej niezwykłego czaru i aromatu, można czasami na chwilę zastanowić, jaką drogę przebyła od plantacji gdzieś w środku Afryki do naszej kuchennej szafki. Niewiele osób wie, jakie są najważniejsze gatunki kawy i jaki smak można z nich uzyskać. Dobrze jest mieć tego typu ciekawostki na rozmowie przy kawie. Być może też okaże się, że odnajdziemy w ten sposób napar, który zachwyci nas swoim aromatem i intensywnością.

metody palenia kawyMetody parzenia kawy

Uprawa kawy

Ziarno kawy to po prostu pestka owocu kawowca. Naturalny kawowiec to drzewo o wysokości około 10 metrów. Jednak w warunkach hodowlanych ma on postać krzewu nie wyższego niż 2 metry. Na początku na kawowcu pojawiają się białe kwiaty, które po niedługim czasie zamieniają się w owoce. Mają one podłużny kształt i zawierają najczęściej dwa ziarna.

zbieranie ziaren kawyZbieranie ziaren kawy

Kawowce uprawiane są głównie w Ameryce Środkowej, Afryce i na północy Ameryki Południowej. Uprawy znajdują się też we wschodniej Azji. Kawa pochodząca z tych terenów ma różny smak. Zależy on przede wszystkim od rodzaju gleby, nasłonecznienia plantacji, czy gatunku krzewu. Wiele też zależy od sposobu przetwarzania ziaren.

suszenie kawySuszenie kawy

Kawy pochodzące z Ameryki traktowane są jako najbardziej klasyczne w smaku. Są mało kwaskowate i mają lekkie zabarwienie orzechowe. Dobrze łączą się z mlekiem. Z kolei kawy afrykańskie są nieco bardziej kwaskowate. Ich aromat jest zabarwiony odcieniem owoców cytrusowych i elementami kwiatowymi. Kawy azjatyckie są dość ciężkie w smaku, często z lekkim ziemistym posmakiem.

Podstawowe rodzaje kawy

Ciekawostką jest fakt, że na świecie znanych jest ponad pięćset rodzajów kawowców. Jednak w praktyce uprawia się tylko trzy z nich. Są to coffea arabica (Arabika), coffea canephora (Robusta), oraz rzadziej spotykana coffea liberica (Liberika). Ta ostatnia ma jeszcze swoją genetycznie zmienioną wersję zwaną coffea excelsa.

arabica ziarnaArabica

 

robusta ziarnaRobusta

liberica ziarnaLiberica

Najbardziej cenioną przez baristów odmianą jest Arabika. Jej nazwa nie jest przypadkowa. Z początku była ona uprawiana tylko w południowej Arabii. Jak poznamy ziarna Arabiki? Są one długie i płaskie albo odrobinę wklęsłe. Na jednej ze stron mają rysę w kształcie litery S. Kawowiec wydający ziarna Arabiki jest trudny w uprawie. Temperatura na plantacji nie powinna przekraczać 30 stopni. Ma on też odpowiednie wymagania w kwestii wysokości nad poziomem morza, na której powinna być zlokalizowana uprawa.

Arabika ma stosunkowo niewielką zawartość kofeiny, co powoduje że jej smak jest odbierany jako bardzo delikatny. Może mieć też subtelny, czekoladowy odcień.

Mniej szlachetną (co nie znaczy, że gorszą) odmianą jest Robusta. Jest ona łatwiejsza w uprawie, odporna na szkodniki i warunki atmosferyczne. Ziarno Robusty ma lekko zielony kolor i jest niewielkie (maksymalnie 1 cm długości). Charakterystyczna jest prosta rysa biegnącą wzdłuż. Ten gatunek kawy ma wysoką zawartość kofeiny i kwasu chlorogenowego.

Najmniej popularnym gatunkiem botanicznym kawy jest Liberka. Pochodzi ona z Liberii, jednak obecnie duże uprawy zlokalizowane są w Malezji. Nasiona są duże i bardzo twarde, przez co proces pozyskiwania ziaren jest utrudniony. Smak Liberki jest dość ciężki i ziemisty. Ma on jednak swoich zwolenników, którzy podkreślają jego ciekawe, orzechowe zabarwienie. Ziarna często stosowane są jako dodatek do Arabiki. Zarówno ze względu na wytworzenie oryginalnego miksu smaków, jak i z chęci obniżenia ceny opakowania.

Odmiany Arabiki

Skupmy się teraz na odmianach najpopularniejszej z kaw, czyli Arabiki. W zależności od miejsca uprawy i sposobu jej przetwarzania, powstają bardzo ciekawe warianty smakowe.

Mocca – znana wszystkim i lubiana kawa o mocnym posmaku czekolady. Pochodzi głównie z Etiopii. Tamtejszym glebom zawdzięcza swoje główne zalety. Doskonale smakuje z dodatkiem gorzkiej czekolady.

Bourbon – jedna z najstarszych odmian Arabiki. Ma lekko kwaskowaty posmak z elementami aromatu orzechowego. Ma niewielkie ziarna o małej zawartości kofeiny. To właśnie przy jej użyciu zrobimy doskonałe espresso i kawowe desery.

Maragogype – kawa o bardzo dużych ziarnach uprawiana głównie w Meksyku. Ma delikatny smak, w którym możemy odnaleźć aromat koniaku.

Typica – kolejny gatunek Arabiki z którego uzyskamy świetne espresso. Ma ziarna o długości około półtora centymetra. Pozyskiwana głównie z Jamajki. Najlepiej parzyć ją w ekspresie ciśnieniowym.

Mundo Novo – jest to tak naprawdę mieszkanka dwóch odmian – Typica`i oraz Bourbon. Ma intensywny i wyrazisty smak. Dobrze nadaje się pod kawę latte.

grubość zmielenia ziarenGrubość zmienlenia ziaren

Od czego zależy jakość kawy?

Na to pytanie odpowiedź jest dość przewrotna, bowiem smak kawy nie zależy tylko od samej kawy. Jest to tylko jeden z czynników. Omówmy go jednak na początku. Z poprzednich akapitów wiemy już, że duży wpływ na smak ma gatunek kawy oraz kraj, z którego ona pochodzi. Duży wpływ ma także nasłonecznienie plantacji oraz wysokość, na jakiej się ona znajduje. Najlepsza kawa uprawiana jest na dużych wysokościach. To dlatego, że w takich warunkach proces wegetacji jest spowolniony i ziarna gromadzą większą ilość składników odpowiedzialnych za smak i aromat.

regiony pochodzenia kawyRegiony

Kolejna kwestia to sposób zbierania plonów. Jeśli jest on ręczny, to daje możliwość rozdzielania owoców dojrzałych od tych, które powinny jeszcze pozostać na krzaku. Jeśli zbiór jest maszynowy, to do jednego pojemnika trafiają wszystkie owoce. Nietrudno sobie wyobrazić, jak wpływa to na smak takiej mieszanki.

etapy przemiany kawyEtapy przemiany kawy

Co jeszcze wpływa na smak kawy?

Czas przechowywania kawy – oczywiście najlepsza jest świeża kawa. Im więcej czasu upłynie od jej zebrania, tym bardziej będzie zwietrzała i pozbawiona smaku.

Jakość wody – czynnik, na który mało kto zwraca uwagę. Przyjmuje się, że woda z wysoką zawartością jonów magnezowych jest idealna do parzenia. Istotna jest też świeżość. Woda nie powinna stać w ekspresie dłużej niż 12 godzin.

Ciśnienie w ekspresie – im wyższe, tym lepszy smak i aromat uzyskamy. Za przyzwoitą wartość można uznać 15 bar.

Czyszczenie i konserwacja ekspresu – doskonałej jakości ziarna i idealna woda, a napar bez smaku i aromatu. Powód? Ekspres może wymagać czyszczenia. Osady w rurkach wewnątrz urządzenia mogą psuć smak kawy.

Jak sprawdzić jakość ziaren kawy?

Kawę najczęściej kupujemy w torebkach. Ale zdarzają się też sklepy, gdzie sprzedawana jest na wagę. W takim wypadku mamy możliwość nie do przecenienia – możemy ją powąchać. Dobre ziarna kawy dają fantastyczny, mocny zapach. Kawa, która długi czas spędziła na sklepowej półce, będzie mało aromatyczna. Sprawdźmy również, czy ziarna kawy mają jednolity kolor i wielkość. Jeśli tak, to zwiększa się prawdopodobieństwo, że kawa zbierana była ręcznie.

W nieco gorszej sytuacji jesteśmy, kupując kawę w hermetycznie zamkniętej torebce. Przestudiujmy jej opis. Zacznijmy od składu. Jeśli jest to 100% Arabika, to zdecydowanie dobra wiadomość. Jeśli mamy domieszkę innych gatunków, to sprawdźmy, ile ona wynosi. 30-40% robusty to jeszcze niezła wiadomość. Sprawdźmy też jakoś opakowania, a w szczególności jego zamknięcia.

Teraz poszukajmy innych, istotnych informacji. Generalnie można uznać, że im większą ilość informacji podaje producent, tym lepiej. Oznacza to, że ma się czym chwalić. Sprawdźmy, jak wysoko położona jest plantacja, na której były prowadzone zbiory. Jaka była metoda zbiorów? „Picked” oznacza, że była zbierana ręcznie. Czy producent podaje, kiedy i jak kawa była wypalana? Zwróćmy też uwagę na wszelkie znaki jakości i certyfikację. Oznaczają, że jakość kawy była kontrolowana przez niezależne instytucje.

Kawa świeżo palona

Jeśli jesteś prawdziwym smakoszem kawy, musisz koniecznie wypróbować kawę świeżo paloną. Raczej nie kupisz jej w zwykłym sklepie. Jej sprzedażą zajmują się palarnie kawy. Jaka jest główna zaleta takiego produktu? Przede wszystkim tego typu ziarna w 100% zachowują swój oryginalny aromat. Nie mają czasu go stracić, bo możemy je kupić kilka dni po zaparzeniu. Choć bariści uważają, że najlepiej używać ziaren po około dwóch tygodniach od tego procesu.

ziarna kawy lekko wypaloneZiarna lekko wypalone

 

ziarna kawy średnio wypaloneZiarna średnio wypalone

ziarna kawy mocno wypaloneZiarna mocno wypalone

Koleją zaletą jest większy wpływ człowieka na proces parzenia. W wielkich przedsiębiorstwach wszystko jest jednolite i zautomatyzowane. W palarni kawy możesz kupić ziarna parzone na wiele sposobów. I wybrać ten, który Ci najbardziej odpowiada.

Kawa w ziarnach czy mielona? Jak różnią się w smaku?

zmielone ziarna kawyZmielone ziarna

Tu odpowiedź jest prosta – zdecydowanie ziarnista. Oczywiście pod warunkiem, że mamy urządzenie do jej mielenia. Taki rodzaj kawy lepiej zachowuje swój smak i aromat. Kawa mielona, niezależnie od tego, jak dobrze byłaby zapakowana, zawsze będzie szybciej traciła swoje właściwości.

Jakie są wyjątki od tej reguły? Choćby sytuacja, gdy nie mamy jak zmielić naszej kawy. Lub gdy wyjeżdżamy w podróż i nie mamy miejsca nawet na niewielki młynek do kawy. Wtedy mała torebka z ulubioną kawą mieloną będzie dobrym rozwiązaniem.

Zobacz także

Kulinaria / #News

h-insinkerator3w1-box-jpg-13030

Zaparzaj kawę wrzątkiem prosto z kranu

A co gdyby z Twojego kranu leciał wrzątek, dzięki czemu herbatę czy kawę dałoby się zaparzyć bez angażowania czajnika? Jeśli brzmi to dla Ciebie co najmniej nieźle, to wiedz, że jest już taka możliwość.

Kulinaria / #Artykuł

chudniecie-classic-jpg-12610

Czego nie jeść, żeby schudnąć? Tych produktów unikaj, jeśli chcesz być FIT

Szczupła sylwetka, płaski brzuch i umięśnione ciało to ideał, do którego dąży mnóstwo osób. Jednak coraz większa moda na bycie FIT nie powstrzymuje epidemii otyłości.

Kulinaria / #Artykuł

guarana-310-classic-jpg-12595

Alternatywa dla kawy? Poznaj właściwości guarany

Guarana - mało kto ją kojarzy, a to całkiem popularna siostra kawy. Trudno znaleźć dorosłą osobę, która nie znałaby właściwości kawy, a większość z nas pije ją codziennie nawet po kilka filiżanek. Poznaj właściwości guarany!